Informacje żywieniowe

MINERAŁY

Minerały i mikroelementy są, mówiąc prosto, solami, które są niezbędne utrzymania organizmu lub mają ważny wpływ na przebieg pewnych funkcji organizmu..

Sole te zawsze składają się z 2 komponentów: rodnika kwasowego i metalu. Różnica między minerałami a mikroelementami to to, że minerałami nazywa się także makroelementy (powyżej 0.01 % w organizmie) ;mikrominerały, czyli mikroelementy są obecne w mniejszej ilości (mniej niż 0.01 % w organizmie).

Tabela poniżej określa różne rodniki kwasowe i metale w makroelementach i mikroelementach, gdzie występują i ich funkcję.

Rodniki kwasowe w makroelementach:

chlor (CL)	sól stołowa	- bilans wodny - składnik kwasu solnego - przewodnictwo nerwowe
siarka (S)	aminokwasy	- materiał budulcowy dla skóry, paznokci i włosów
fosfor (P)	popiół surowy	- materiał budulcowy dla zębów i kości - ważna jest proporcja do wapnia!

Rodniki kwasowe w mikroelementach:

jod (I)	sól i chleb	funkcjonowanie tarczycy
fluor (F)		materiał budulcowy emalii zębowej; nadmiar jest toksyczny
kobalt (Co)	witamina B12 oraz jest produkowany przez florę jelitową
selen (Se)		niedobór powoduje obumarcie komórek wątrobowych i dystrofię mięśniową

Metale w mikroelementach:

miedź (Cu)		materiał budulcowy dla erytrocytów
mangan (Mn)		ułatwia tworzenie mocznika z amoniaku i CO2
cynk (Zn)		ważny dla enzymu, który uwalnia w płucach CO2 z krwi

Inne metale to molibden (Mo), bor (B), brom (Br) i chrom (Cr), których funkcje nie są całkowicie poznane.

Karma NIE powinna zawierać ołowiu (Pb) ani rtęci (Hg), gdyż są one toksyczne.

Metale w makroelementach:

sodium (Na)	sól stołowa	bilans wodny, przewodnictwo nerwowe
potas (K)	sól stołowa	bilans wodny, przewodnictwo nerwowe
magnez (Mg)	enzymy – przewodnictwo nerwowe w mięśniach
żelazo (Fe)	krew i czerwone mięso – materiał budulcowy dla erytrocytów
wapń (Ca)		materiał budulcowy dla zębów i kości, przewodnictwo nerwowe, substancja pomocnicza przy krzepnięciu krwi

ŻYWIENIE

Żywność zawiera wiele różnych substancji odżywczych, które mogą być sklasyfikowane w 6 głównych grupach: białka, tłuszcze, węglowodany, minerały, witaminy i woda. Bez wody, życie jest niemożliwe, lecz z wyjątkiem wody mineralnej, która może zawierać pewne minerały, woda nie zawiera żadnych dodatkowych składników odżyczych. NIE JEST TO, JEDNAK, NIEZBĘDNE.

Białka

Białka można porównać do sznurka złożonego z paciorków złożonych z różnych aminokwasów (paciorki). Ilość i rodzaj aminokwasów określa charakter białka. Ważne jest, że wszystkie aminokwasy zawierają azot jako materiał budulcowy dla tkanek. Białka spełniają wiele różnych funkcji w organizmie, będąc ważnymi elementami budulcowymi tkanek, hormonów i enzymów. Co więcej, oprócz innych funkcji, spełniają ważną rolę w zachowaniu bilansu wodnego, eliminacji substancji toksycznych i utrzymaniu prawidłowego poziomu odporności na infekcje. Białka można pozyskiwać zarówno ze źródeł roślinnych (zboża, rośliny strączkowe, drożdże piwowarskie) i zwierzęcych (mięso, ryby, drób, jaja). Przesąd, jakoby duża ilość białka była szkodliwa dla psów, został obalony dawno temu, jako że w grę wchodzi wzrost. Przeciwnie, duża ilość białek przyczynia się do poprawy zdrowia. Niedobory prowadzą do anemii, niskiej oporności na infekcje, utratę tkanki mięśniowej, etc. Niedobory są powodowane nie tylko przez niewystarczającą absorbcję, ale mogą też być powodowane przez wyższe tempo rozkładu białek. To może być spowodowane przez wiele form stresu (psychicznego lub fizycznego nacisku na osobnika). Nadmiar białka niezużyty przez psa może jednak prowadzić do alergii/nietolerancji pokarmowej. Często prowadzi to do czerwonych wypysków na skórze i świądu.

Tłuszcze

Najważniejszą funkcją tłuszczy jest dostarczanie energii. Co więcej, dostarczają nienasyconych kwasów tłuszczoweuny (NKT). Kwasy tłuszczowe spełniają ważną funkcję w systemie nerwowym i między innymi w metabolizmie skóry. Tłuszcze w karmie są łatwostrawne dla psów – ulegają strawieniu w 95 - 98%. Podobnie jak ludzie, psy preferują tłuszcz w pokarmie, stąd jest on często dodawny do karmy jako substancja smakowa. Tłuszcz w karmie ułatwia także absorbcję witamin.

Węglowodany

Węglowodany są zawsze pochodzenia roślinnego. Skrobia i cukry to dobrze znane przykłady węglowodanów. Rozróżniamy między strawnymi węglowodanami (skrobią, cukrami prostymi) i nieprzyswajalnymi (celulozą, pektynami) pochodzącymi z roślinnych ścian komórkowych i włókna. Węglowodany usprawniają transport miazgi pokarmowej w jelitach ( pasaż jelitowy) przez stymulowanie ścian jelit. Ich wadą jest to, że zwiększają ilość odchodów, także ze względu na fakt, że akumulują dużą ilość wody.

Minerały

Choć w wymiarze ilościowym rola odgrywana przez minerały jest mała, są one niezbędne. To stąd, że jedynie małe ilości są potrzebne. Minerały można podzielić na makro- i mikroelementy. Wapń (Ca) i fosfor (P) to powszechnie znane makroelementy. Odgrywają one ważną rolę jako elementy budulcowe szkieletu i zależnie od stanu fizjologicznego, muszą być dostarczane w karmie w ustalonej poporcji. Jeżeli fosfor jest pochodzenia roślinnego, często może nie być zaabsorbowany z pokarmu, gdyż występuje w postaci nierozpuszczalnej (fitynianu). Inne ważne makroelementy to magnez (Mg) (szkielet, enzymy), sód (Na), potas (K) i chlor (Cl). Przykłady mikroelementów to żelazo (Fe) (krew, transport tlenu), miedź (Cu) (tworzenie pigmentu, krew), cynk (Zn) (enzymy, skóra), mangan (Mn) (enzymy), jod (I) (hormony tarczycy) i selen (Se)(tkanka mięśniowa, przeciwutleniacz).

Witaminy

Witaminy pochodzą ze źródeł roślinnych i zwierzęcych. Przyjęto klasyfikować witaminy jako rozpuszczalne w wodzie lub tłuszczach. Witaminy także są potrzebne w małych ilościach, a psy są zdolne same wytwarzać kilka z nich. Przykłady ważnych witamin i ich funkcje wymieniono poniżej.

Najważniejsze funkcje witamin:

	funkcja	niedobór	nadmiar
Witamina A	reprodukcja, skóra i oczy	zaburzenia rozrodu, kurza ślepota	zaburzony metabolizm kości, niedobór witaminy K
Witamina D3	metabolizm kości	zaburzony metabolizm kości	dysfunkcja wątroby
Witamina E	ochrona komórek mięśniowych wraz z selenem, przeciwutleniacz	dystrofia mięśniowa	-
Witamina K	krzepnięcie krwi	krwawienia	-
Witamina C	metabolizm kolagenu, oporność błon śluzowych na infekcje	uszkodzenie tkanki łącznej, martwica wątroby	-
Witamina B1 (Tiamina)	metabolizm węglowodanów, system nerwowy	anoreksja, zaburzenia krążenia, biegunka, zanik narządów płciowych	-
Witamina B2 (Ryboflawina)	katalizator, produkcja energii, metabolizm białek	opóźnienie wzrostu, zaburzenia krążenia	-
PP (niacyna)	oporność na infekcje skóry i błon śluzowych	biegunka	-
Witamina B3 ( Kwas pantotenowy)	składnik of koenzymu A, cycl Krebsa	wyłysienie	-
Witamina B6 (Pirydoksyna)	katalizator metabolizmu białek	problemy skórne i hematologiczne	-
Biotyna	katalizator syntezy kwasów tłuszczowych	problemy ze skórą i sierścią	-
Kwas foliowy	katalizator syntezy AZ	problemy hematologiczne	-
Witamina B12 (Cyjanokobalamina)	katalizator metabolizmu cystyna / metionina	anemia i zaburzenia wzrostu	-

TŁUSZCZE

Tłuszcze składają się z kompleksu glicerolu i 3 kwasów tłuszczowych. Najpierw żółć (produkowana przez wątrobę) emulguje tłuszcz (rozbija) na drobne cząsteczki, po czym lipaza (enzym) rozbija wiązanie między glicerolem i kwasami tłuszczowymi, czyniąc je rozpuszczalnymi w wodzie i pozwalając na ich konwersję na energię w komórkach organizmu.

Kwasy tłuszczowe:

Nasycone kwasy tłuszczowe: - kwas masłowy (np. masło) - kwas palmitynowy (np. mydło toaletowe) - kwas stearynowy (np. świeca)	Jednonienasycone kwasy tłuszczowe: - kwas oleinowy (np. łój koński)
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe lub niezbędne kwasy tłuszczowe: - kwas linolowy - kwas linolenowy (psy mogą go same produkować) - kwas arachidonowy (psy mogą go same produkować – sole kwasów żółciowych)	Sterole: są to także tłuszcze, ale o innej chemicznej strukturze: - cholesterol - ergosterol (prowitamina D2) - hormony adrenokortykotropowe - hormony płciowe

Funkcje tłuszczu:

1) smak i struktura

2) witaminy A, D, E i K są rozpuszczalne w tłuszczach

3) rezerwa pokarmu zgromadzona w tłuszczu organizmu

Dodatkowymi funkcjami tłuszczu w organizmie są:

a) podskórna tkanka łączna dla ochrony, izolacji i nadania kształtu

b) ochrona witalnych organów jak serce, nerki i oczy

c) amortyzacja: np. poduszek palców

4) tłuszcze i proteiny zapewniają materiał budulcowy dla komórek

5) niezbędne kwasy tłuszczowe są odpowiedzialne za zdrową skórę i sierść

6) kwas arachidonowy jest aktywny w skórze, ale w karmie występuje w bardzo małych ilościach; psy produkują go same z kwasu linolowego z pomocą witaminy B6.

Jełczenie:

Tłuszcze, zwłaszcza nienasycone mogą jełczeć w wyniku utleniania. Zjełczałe tłuszcze są pozbawione wartości odżywczych. Można temu zapobiegać przez trzymanie karmy w chłodnym, suchym i ciemnym mejscu lub dodawanie przeciwutleniaczy:

- etoksykina (pestycyd)

- butylowany hydroksyanizol (BHA)

- butylowany hydroksytoluen (BHT)

- witamina C (naturalny środek)

- kwas cytrynowy (naturalny środek)

Norma: Karma, w której 25% kilokalorii pochodzi z tłuszczy, z których 5% to niezbędne kwasy jest bardziej niż odpowiednia.

WITAMINY I WODA

Witaminy są czynnikami potrzebnymi organizmowi w celu utrzymania pewnych funkcji.

Witamina A